Er is helaas geen gesproken versie van dit artikel beschikbaarEr dreigt een nieuw schandaal voor de Katholieke Kerk en dit keer draait alles om geld. Hooggeplaatste functionarissen binnen het Vaticaan strijden om de toekomst van de Vaticaanse bank.
Terwijl sommigen pleiten voor volledige transparantie kunnen dubieuze transacties uit heden en verleden het imago van de Kerk ernstig beschadigen.
Op 5 juni jongstleden was oud-topman van het Instituut voor Religieuze Werken Gotti Tedeschi op weg naar het Vaticaan waar hij documenten hoopte te overhandigen aan een vertrouweling van de paus. De 67-jarige bankier miste de sneltrein naar Rome omdat er vier carabinieres op hem stonden te wachten toen hij zijn huis verliet. De agenten van de Italiaanse militaire politie doorzochten zijn huis en zijn kantoor in Milaan.
Justitie in Italië kreeg door middel van de in beslag genomen documenten onder meer inzicht in wat er zich achter de schermen afspeelde bij de Vaticaanse bank. Het geheime dossier bevat onder meer verwijzingen naar anonieme bankrekeningen en dubieuze transacties. Ook is te lezen hoe bankmedewerkers van de Kerk de Europese antiwitwaswetgeving omzeilden.
Een mogelijk motief
Het drama dat zich in het Vaticaan ontvouwt bereikt mogelijk snel een hoogtepunt. Eerst zorgden de onthullingen van ‘il corvo’, de raaf, over het leven van een omsingelde en uitgeputte paus Benedictus XVI maandenlang voor onrust. Vervolgens werd de persoonlijke butler van de paus, Paolo Gabriele gearresteerd op verdenking van het lekken van pauselijke correspondentie naar de pers. Het schandaal rond Gotti Tedeschi biedt een mogelijk motief voor de Katholieke soapopera: geld.
Tedeschi moest de Vaticaanse bank transparanter maken, maar daar waren enkele machtige personen binnen de Romeinse Curie, het bestuursapparaat van de paus, het niet mee eens. Verschillende hooggeplaatste functionarissen binnen de Curie zagen de bank als een trust voor clandestiene geldtransacties. Naast de Kerk zouden de maffia en corrupte politici en corporaties er ook gebruik van maken. In één van zijn notities schrijft Tedeschi: “Ik heb dingen gezien in het Vaticaan waar ik bang van word.”
De zogeheten VatiLeaks-affaire zou de reputatie van de Heilige Stoel ernstig kunnen beschadigen. Uit interne stukken van 22 mei blijkt dat een lid van de raad van toezicht van de bank meedeelt aan het Staatssecretariaat van het Vaticaan dat het Instituut voor Religieuze Werken momenteel ‘in een extreem kwetsbare en onveilige positie’ verkeert en dat er ‘direct gevaar dreigt’. Witwas-experts van de Raad van Europa zijn bezig met een onderzoek naar de witwaspraktijken binnen het Vaticaan.
Gotti Tedeschi vertelde openbaar aanklagers wie hij naast paus Benedictus XVI vertrouwde binnen het Vaticaan en wie niet. De bankier zou kardinaal-staatssecretaris Tacisio Bertone hebben aangewezen als de leider van zijn ‘vijanden’. Zo zou Bertone er alles aan hebben gedaan om de bankrekeningen van de Curie verborgen te houden voor de Italiaanse autoriteiten. Tedeschi benadrukte dat het Vaticaan nooit van de zwarte lijst van de Organisatie voor Economische Samenwerking en Ontwikkeling zal geraken wanneer de lijn van Bertone wordt voortgezet.
Leiders in rep en roer
Fabio Palazzo, Tedeschi’s advocaat, wil niet ingaan op de details van de ondervragingen en de inhoud van de documenten die in beslag zijn genomen, maar zegt wel dat er geen reden was om Tedeschi af te zetten als topman van de bank.
De leiders van het Vaticaan zijn in rep en roer. Aartsbisschoppen en kardinalen vinden het maar niets dat de Italiaanse justitie haar neus in hun geheime operaties steekt. Woordvoerder van de paus Federico Lombardi heeft de Italiaanse politiediensten openlijk gewaarschuwd hun activiteiten te staken en de ‘soevereine rechten van de Heilige Stoel’ te respecteren.
Al meer dan 40 jaar is het Instituut voor Religieuze Werken, opgericht in 1942, geregeld verwikkeld in schandalen, waaronder het omkopen van politieke partijen, het witwassen van geld van de maffia en dan zijn er nog de anonieme bankrekeningen.
Eenieder die zich verdiepte in de illegale activiteiten van de Vaticaanse bank moest het bekopen met zijn leven of belandde in de gevangenis. Ondanks alle plechtige beloftes blijft de bank van de paus een paradijs voor witwassers. De bank bevindt zich niet op een één of ander Caribisch eiland, maar midden in Europa, in het hart van Rome.
Het hoofdkwartier van de bank bevindt zich in de middeleeuwse verdedigingstoren Niccolò V, precies naast het Apostolisch Paleis, het officiële woon- en werkpaleis van de paus. Het afgelopen boekjaar heeft het Vaticaan bijna 15 miljoen euro verlies geleden. Dat is het grootste verlies in jaren.
Sporen uitwissen
Toen de bank in de tachtiger jaren onder leiding stond van aartsbisschop Paul Casimir Marcinkus werden wapens verkocht aan de Milanese bankier Robert Calvi en financier van de maffia Michele Sidona. Drugsgeld van de maffia werd door de Vaticaanbank witgewassen en christelijk conservatieve Italiaanse politici werden omgekocht. Beide bankiers konden het niet navertellen.
Marcinkus werd opgevolgd door Angelo Caloia. De witwaspraktijken werden onder hem uitgebreid en de controversiële Italiaanse oud-premier Giulio Andreotti kreeg de beschikking over geheime bankrekeningen. Wekelijks bracht Caloia koffers vol geld naar het Vaticaan met donaties van Italiaanse bedrijven in ruil voor bescherming.
Pas drie jaar geleden kwamen de praktijken aan het licht en werd Caloia door paus Benedictus XVI uit zijn functie gezet. Voor zijn dood in 2003 verzamelde economisch expert van het Vaticaan Renato Dardozzi meer dan 4000 belastende documenten.
Tedeschi wachtte een moeilijke taak. Hij wilde de bank transparanter maken, maar doorgewinterde bankiers van de Kerk en leden van de Curie waren niet van plan hun lucratieve handel zomaar op te geven.
In 2009, hetzelfde jaar waarin Gotti Tedeschi werd benoemd tot topman van het Instituut voor Religieuze Werken, opende de bank een rekening bij de Milanese vestiging van de Amerikaanse bank JPMorgan Chase. Vanaf dat moment vloeiden dagelijks vele miljoenen van het kantoor van JPMorgan in Milaan naar het kantoor van JPMorgan in Frankfurt, waar de Vaticaanbank ook een rekening had. De rekeningen werden onder meer gebruikt om grote sommen geld afkomstig van dubieuze bronnen wit te wassen.
De Italiaanse financiële toezichthouders kwamen de transacties pas op het spoor toen de bank een rekening opende bij Credito Artigiano. In 2010 werd €23 miljoen overgemaakt van verschillende bankrekeningen zonder de rekeninghouder of het doel van de transactie te vermelden. Zo’n €20 miljoen werd overgemaakt naar de rekening van het Vaticaan bij de vestiging van JPMorgan in Frankrurt terwijl de resterende €3 miljoen was bedoeld voor een andere bank in Rome.
Financiële storm
De tegoeden werden door de toezichthouders bevroren. Er werd een onderzoek ingesteld naar Gotti Tedeschi en Paolo Cipriani, de algemeen directeur van het Instituut voor Religieuze Werken, wegens overtreding van de antiwitwaswetgeving. De paus nam een aantal maatregelen waarop de tegoeden weer werden vrijgegeven.
De Vaticaanbank is inmiddels echter onder de loep genomen door witwas-experts van de Raad van Europa in Straatsburg. Ondertussen gaat het onderzoek van openbaar aanklagers in Rome ook door. Inmiddels is de hulp ingeroepen van de Duitse justitie.
Belastingparadijs
De bankrekening van het Instituut voor Religieuze Werken werd begin dit jaar afgesloten door JPMorgan. Daarop zei kardinaal-staatssecretaris Bertone dat de Vaticaanbank alleen nog mag worden geëvalueerd met zijn toestemming. Kardinaal Nicora, de man die de nieuwe financiële waakhond van het Vaticaan moest worden, was niet blij. In een brief aan Bertone schreef hij: “We nemen op deze manier een stap terug en blijven een belastingparadijs.”
Uit een vertrouwelijke memo die werd gelekt naar Il Fatto Quotidiano blijkt hoe ernstig de situatie binnen de hoogste gelederen van het Vaticaan is. De krant beweert dat de memo afkomstig is uit de top van de Heilige Stoel, wellicht zelfs van iemand die dichtbij Georg Gänswein, de persoonlijke secretaris van de paus, staat.
Woordvoerder van de paus Lombardi deed afgelopen donderdag iets wat nog nooit is voorgekomen in de geschiedenis van het Instituut voor Religieuze Werken: hij nodigde journalisten uit voor een bijeenkomst in de middeleeuwse toren waarin de bank huist.
Het werd al snel duidelijk hoe serieus ‘Gods bankiers’ hun taak nemen. Vragen? Het liefst in geschreven vorm. Camera’s? Nee. Opnameapparatuur? Verboden. De kluis? Verboden terrein. Ironisch genoeg droeg bankdirecteur Cipriani een t-shirt met daarop het woord ‘antiwitwas-expert’.
Bron: Spiegel.de
Gerelateerd:
- Historische rechtszaak tegen Vaticaan en koningin Elizabeth
- Nieuwe mediatrainer van de paus: Fox News-verslaggever en lid van schaduwgroep Opus Dei
- Vaticaan en maffia spil in witwasschandaal
- VatiLeaks-schandaal brengt Vaticaan ernstig in verlegenheid
- Topman bank Vaticaan op straat
Interessant
Omtzigt: wenselijk dat koningshuis alle banden met World Economic Forum verbreekt
VS houdt Afghaanse drugshandel in stand. Dapper congreslid trekt in dit filmpje de beerput open
‘De coronacrisis was slechts de opmars naar een Europese medische dictatuur’
Advocaat Adèle van der Plas over pedo’s bij justitie: ‘Dit is iets wat heel Nederland moet horen’
VIDEO: Amerikaanse abortusdienst handelt in lichaamsdelen van geaborteerde baby’s
Kijken: “De Europese Unie heeft in zijn huidige vorm geen enkele toekomst”
Spookverhalen verspreiden zich door Japan
Jezus heeft nooit bestaan en deze schrijvers leggen uit waarom
Patiënten worden tot proefkonijnen gemaakt. Dat kán niet. Een dokter over zijn strijd tegen Big Pharma