Politieke en economische elites krijgen van de Nederlandse media nog altijd ruim baan om hun versie van de werkelijkheid op te dringen aan de bevolking.
Het gevolg is dat de berichtgeving en het commentaar vaak misleiden, schreef communicatiewetenschapper Tabe Bergman.
Om onderzoeksresultaten uit eigen hoed te noemen: de berichtgeving in de pers over Irak in zowel 2003 als in 2011 was overduidelijk onkritisch en diende de belangen van die partijen die illegaal oorlog voerden en ook van halfhartige bondgenoten zoals de Nederlandse regering.
Hardnekkig vooroordeel
En dat terwijl de meerderheid van de bevolking die oorlog helemaal niet wilde, aldus Bergman.
Het is eenvoudig te verklaren waarom de Nederlandse media zo weinig kritisch waren in aanloop naar de oorlog in Irak.
Het buitenlands nieuws vertoont sinds de Koude Oorlog namelijk een hardnekkig vooroordeel ten faveure van Washington, merkte Bergman op.
Niet te vertrouwen
De commerciële journalistiek heeft volgens hem aangetoond dat ze niet te vertrouwen is met de nieuwsvoorziening.
“Journalistiek als commercieel product heeft gefaald,” zei hij. “Het is de hoogste tijd dat we in Nederland weer gaan inzien waarom we zo lang tegen commerciële omroepen waren.”
In de jaren zeventig waarschuwden veel wetenschappers en journalisten nog tegen de commercialisering van de Nederlandse media, merkte hij op.
Gekleurd
Ze signaleerden dat de berichtgeving gekleurd was in het voordeel van de politieke en economische elites en dat minderheden werden gemarginaliseerd.
Kritische waarnemers, waaronder emeritus hoogleraar Cees Hamelink, stelden indertijd dat de journalistieke objectiviteit vooral de belangen van eigenaren dient en niet die van journalisten of het publiek.
In de jaren tachtig verdween het kritisch perspectief op de Nederlandse media volkomen, zei Bergman.
Afgebrand
We hebben tegenwoordig commerciële tv en radio, het ANP wordt bestuurd door investeringsfondsen, er zijn veel meer voorlichters dan journalisten en de onafhankelijkheid van hoofdredacteuren staat onder druk.
Je ziet steeds meer entertainment ‘nieuws’ en een ‘systeem-bevestigende houding van de journalistiek’, aldus de wetenschapper.
“Als de nieuwsmedia de waakhond van de democratie zijn, dan bewaken ze een huis dat al lang geleden is afgebrand,” zei hij.
Status quo
Het nieuws weerspiegelt vooral het wereldbeeld van de bronnen binnen de overheid en het bedrijfsleven waarop de commerciële journalistiek zich meestal baseert.
Het nieuws is niet radicaal, maar bevestigt impliciet en expliciet de status quo.
Een paar van de ideologische boodschappen die de commerciële media volgens Bergman propageren is dat kapitalisme een goed systeem is, dat het Westen het beste met de rest van de wereld voor heeft, dat de autoriteiten (bijna altijd) te vertrouwen zijn en dat het uitmaakt of een Nederlands team wint of verliest.
Boodschappenjongen
De journalistiek controleert de macht niet, maar fungeert als de boodschappenjongen van de autoriteiten. Niet journalisten, maar voorlichters zetten de toon.
De oorspronkelijke betekenis van ‘journalist’ was een onafhankelijke duider van recente gebeurtenissen, aldus James Carey, voormalig hoofd van de Columbia Journalism School.
Dat houdt in dat de meerderheid van de huidige ‘journalisten’ in Nederland geen journalist is.
Redacteuren bewerken vooral het werk van anderen; van correspondenten, maar vooral van persbureaus. Opzettelijk wordt er zo weinig mogelijk kritiek geleverd. Lang leve de status quo.
Boekentip: The Dutch media monopoly
Een wereld zonder geld (video)
Omtzigt maakt hier een belangrijk punt over aansprakelijkheid bij vaccinschade
Ab Osterhaus over vaccineren: we moeten alle zeilen bijzetten en voorbeeld Macron volgen
Ingenieur: “We leven mogelijk in de Matrix”
Marslander Schiaparelli ‘doelbewust neergeschoten door de NASA’
We betalen te veel premie en bouwen te weinig pensioenrecht op. Bekijk dit gesprek over cruciale fouten in het pensioenstelsel
Fleur Agema haalt uit naar kabinetspartijen: ‘Jullie zorghaat is hemeltergend’
Geloven mensen nog dat de aarde plat is?
Verpleegkundige schetst onthutsend beeld: ‘Ons ziekenhuis is leeg!’