
Als het gaat om complottheorieën zijn onze media en wetenschappers opeens expert op het gebied van letterlijk alles.
In de media en de wetenschap worden ‘complotdenkers’ nog steeds behandeld als kleine kindertjes die verkeerd denken en die nodig moeten worden bijgeschoold.
Op dezelfde manier wilde de Rooms-Katholieke Kerk ‘ketters’ bekeren tijdens de Inquisitie.
Iedere keer hetzelfde
Op Nederlandse universiteiten en door tv-programma’s wordt geregeld onderzoek gedaan naar complottheorieën.
De uitkomsten zijn iedere keer hetzelfde: het speelt zich af in de marge en het zijn vooral laagopgeleide mensen die samenzweringstheorieën aanhangen.
Nu is er weer een onderzoek van de Universiteit van Amsterdam, uitgevoerd door sociaal psycholoog Michiel van Elk.
Hij deed onderzoek naar het geloof in samenzweringen en sprak met verschillende complotdenkers, waaronder mensen die in chemtrails geloven.
Gelijk
Van Elk kwam tot de conclusie dat deze complotdenkers allerlei denkbeeldige verbanden oppikken die de basis leggen voor afwijkende ideeën en het geloof in samenzweringstheorieën.
Hij stelt verder dat intuïtieve mensen gevoeliger zijn voor complotdenken omdat zij snel reageren en niet reflecteren bij gebeurtenissen.
Van Elk denkt dat opleidingsniveau daar mogelijk een rol bij speelt. “Hoger opgeleiden zijn over het algemeen minder vatbaar voor samenzweringstheorieën dan lager opgeleiden, omdat ze vaardiger zijn in het ontleden van informatie en vinden van betrouwbare bronnen.”
Hij zegt dat complotdenkers moeilijk te overtuigen zijn omdat ze altijd weer dingen kunnen toevoegen aan hun theorie, waardoor ze toch gelijk hebben.
Zwaar in de minderheid
Uit recente peilingen blijkt dat het overgrote deel van de bevolking gelooft in complottheorieën.
Mensen die nog geloven in de gangbare theorieën zijn zwaar in de minderheid. De vraag is dan ook: is de samenleving gek of is er iets mis met het systeem?
Uit een nieuwe grote studie is bijvoorbeeld gebleken dat ruim 60 procent van de Britten en Amerikanen in tenminste één complottheorie gelooft over de manier waarop hun land gerund wordt of de betrouwbaarheid van informatie die ze tot zich krijgen.
Een recente peiling van de Universiteit van Aarhus laat zien dat slechts de helft van de Denen gelooft dat we op de maan hebben gestaan.
Vreemd
En maar liefst acht op de 10 Fransen geloven in tenminste één complottheorie, bleek vorig jaar uit onderzoek.
Het gebeurt heel vaak dat complottheorieën later feiten worden, schreef docent David Coady van de Universiteit van Tasmanië.
Coady merkte op dat complottheorieën een slechte reputatie hebben. Mensen die erin geloven worden gezien als irrationeel.
Dat is volgens hem vreemd, aangezien complottheorieën net als wetenschappelijke theorieën en vrijwel alle andere soorten theorieën soms kloppen en soms niet kloppen.
Propaganda
Coady trok een parallel met de term ketterij die in de middeleeuwen in Europa werd gebruikt.
In beide gevallen zijn het termen die gebruikt worden als propaganda, bedoeld om mensen die andere overtuigingen hebben te stigmatiseren en marginaliseren.
Mensen die in onze cultuur worden bestempeld als ‘complottheoretici’ kunnen worden vergeleken met de ‘ketters’ in middeleeuws Europa.
Blijven bestaan
Vandaag de dag vervullen psychologen en sociale wetenschappers de rol van de Inquisitie, aldus Coady.
Vrijwel alle psychologen en sociale wetenschappers zijn namelijk van mening dat complottheorieën niet kloppen, schadelijk zijn en het gevolg zijn van een irrationeel proces.
Een negatief gevolg hiervan is dat ze bijdragen aan een politiek milieu waarin het juist makkelijker is voor een complot om te blijven bestaan.
CIA
Waar komt die term complottheorie eigenlijk precies vandaan?
Professor Lance deHaven-Smith, auteur van Conspiracy Theory in America, schreef dat de CIA hoogstwaarschijnlijk achter de introductie van het woord ‘complottheorie’ zit, een term die gebruikt zou gaan worden om het publiek te beïnvloeden.
In de jaren zestig was er veel kritiek op het rapport van de Commissie-Warren, die had geconcludeerd dat Lee Harvey Oswald president Kennedy in zijn eentje had gedood.
Veel Amerikanen waren er echter van overtuigd dat hun politieke leiders betrokken waren bij de moord.
Om de schade te beperken stuurde de CIA een geheime memo rond waarin stond dat de media critici moesten bestempelen als complottheoretici. Al gauw kreeg de term een negatieve lading.
Wetenschappelijk bewijs
Inmiddels zijn er meer dan genoeg complottheorieën die worden ondersteund met wetenschappelijk bewijs.
Zo bewezen twee politicologen in 2014 op basis van wetenschappelijk onderzoek dat de Verenigde Staten geen democratie, maar een oligarchie zijn.
Een wetenschapper van de Universiteit van Ottawa publiceerde een onderzoek waaruit blijkt dat Oekraïense scherpschutters op demonstranten hebben geschoten met als doel president Janoekovitsj de schuld te geven en zijn positie onhoudbaar te maken.
Volgens hem waren de sluipschutters onderdeel van een valse vlag-operatie.
Onrecht aangedaan
Twee economen onderzochten 28 generaties Britten en kwamen tot de conclusie dat de rijkste 1%, de elite, al tenminste 800 jaar aan de macht is in Groot-Brittannië en dat je daar niet tussenkomt tenzij je een bepaalde achternaam hebt.
Wetenschappers hebben ook bewijs geleverd dat de meeste oorlogen draaien om olie. Landen mengen zich meestal in een conflict om toegang te krijgen tot olievoorraden, aldus hun studie in het Journal of Conflict Resolution.
En wetenschappers van de Yale School of Medicine en het Penn State College of Medicine hebben een zorgwekkende relatie ontdekt tussen vaccinaties en hersenaandoeningen bij kinderen.
Om af te sluiten met de woorden van Coady: “De mensen die worden bestempeld als complottheoretici wordt op deze manier onrecht aangedaan. Het zijn juist de professionele psychologen die een irrationele en autoritaire visie hebben.”
[AD]
Mensen zakken zomaar in elkaar, onverklaarbare donker wordende overledenen: wat is er toch aan de hand?
Kijk: Vrouw vertelt live op Franse tv de waarheid over Oekraïne, presentatoren verbijsterd
VIDEO: Waarom bezoeken politieke en religieuze leiders Antarctica?
Buitenland walgt van blote transgenders in Nederlands kinderprogramma: ‘Ziek!’
Enorm vaccinatieschandaal komt aan het licht: 763 bekende mensen dood na coronaprik!
Politica doet in filmpje ‘moeder aller onthullingen’
Tunnelvisie: plannen voor ondergronds park in New York
Inentingsplicht Duitsland wekt zorgen: ‘We moeten het tij nú keren’
Amerika, het land van bedrog en massahypnose (video)