Emeritus hoogleraar pleit voor basisinkomen

Een basisinkomen is niet uitsluitend een financieel economisch instrument. Het is juist en vooral een sociaal instrument.

Is het niet heel logisch dat door de hedendaagse enorm efficiënte, productieve economie, we als (gehele!) bevolking hiervan profiteren in termen van welvaart en welzijn.

De werkelijkheid lijkt op dit moment andersom te zijn. We hebben een enorm efficiënte, productieve economie maar steeds meer mensen maken gebruik van de voedselbank, komen in schuldsanering terecht en we praten alleen maar over “ombuigen, hervormen en bezuinigen”.
Er zit een systeemfout in onze Angelsaksische economische ordening (Zoals b.v. ook een Greenspan heeft toegegeven voor het Congres).

De invoering van een basisinkomen kan zorgen voor een eerlijker verdeling van de financiën, een veel eenvoudiger uitvoering EN zorgt voor een verandering in het denken bij de mens. Wantrouwen (gekweekt door concurrentie), korte termijn winst maximalisatie (i.p.v. het beste product voor je klant), bedenken hoe je, je baantje belangrijk kunt houden en de manier waarop je naar werken en leven kijkt, zal wezenlijk anders worden als je niet meer iedere dag hoeft te denken of je de maand wel doorkomt.

Deze impact (een verandering van de mindset) zal echter pas na een aantal jaren zichtbaar worden, een dergelijk project moet dus ook minimaal 10 jaar duren.

Het basisinkomen zal ook de basisbehoeften volledig moeten dekken anders is het inderdaad alleen een financieel economisch instrument dat nadelig zal gaan uitpakken voor de mensen die nu lagere en midden inkomens hebben. Om de basisbehoefte te dekken, praat je grofweg over 1.350 euro per maand in NL.

In berekeningen ter dekking zal ook rekening gehouden moeten worden dat toekomstige productiviteit stijging toekomt aan het basisinkomen (niet aan vermeerdering van het kapitaal) en dat geldt ook voor de mindere kosten voor de uitvoering. Daarnaast kan het ook een voordelig effect hebben op de kosten van de zorg en het onderwijs.

Het zou daarom zeker goed zijn na te denken over de invoering van een basisinkomen, een degelijk plan van aanpak te ontwerpen met een doordachte fasering en meetbare mijlpalen en gedekt door wetgeving waarmee het project 10 jaar door kan gaan.

Een fasering is noodzakelijk voor uitvoering van een dergelijk omvangrijk project, maar het is niet zinvol slechts één fase te doen en dan te kijken hoe het gaat. We hebben het hier over een majeure systeemverandering die je als geheel moet aanschouwen.

Maar als ik naar het huidige politieke landschap kijk, lijkt me een dergelijk project vrijwel niet uitvoerbaar omdat het al gelijk zal verzanden in het sluiten van compromissen. Hoe zijn indertijd ook al weer de spoorlijnen tot stand gekomen?