Onder StratCom van de NAVO vallen Informatie Operaties (Info Ops) en Psychologische Operaties (PsyOps). Het is een moderne vorm van propaganda waarmee men de ‘hearts and minds’ en daarmee het gedrag van de bevolking probeert te beïnvloeden, zodat deze goedgezind is ten aanzien van de NAVO-doelstellingen, laat Wob-onderzoeker Cees van den Bos zien in een uitgebreid onderzoek.
Binnen StratCom worden de narratieven gesmeed die met Info Ops en PsyOps worden geïmplementeerd en beschermd. Zo’n narratief ondersteunt de militaire en politieke doelen van de NAVO.
StratCom, Info Ops en PsyOps zijn controversiële wapens omdat er activiteiten worden ontplooid die als onethisch worden beschouwd en veelal in strijd zijn met (lokale) wetgeving, merkt Van den Bos op. Het heeft een manipulatief karakter waarbij de perceptie van de burger wordt beïnvloed, zonder dat de burger zich hiervan bewust is.
In spaarzame gevallen wordt de burger geïnformeerd over het bestaan van doctrines voor StratCom, Info Ops en PsyOps:
Dit tv-fragment kan niet vaak genoeg herhaald worden. Oud-generaal Van Kappen vertelt hier dat de autoriteiten (dus ook die van ons) een ‘preferente werkelijkheid’ creëren, om de massa te overtuigen van een werkelijkheid die in werkelijkheid niet bestaat. pic.twitter.com/l77HU5cLbD
— Eric van de Beek (@beek38) February 1, 2025
(Video verwijderd? Klik hier...)
Invloed via ngo’s en (lokale) media
In Letland bevindt zich het StratCom COE (Centre of Excellence), dat fungeert als een coördinatie- en trainingscentrum voor de NAVO-lidstaten. Het richt zich verrassend genoeg niet alleen op militaire doelen, maar ook op desinformatie, migratie en klimaat.
PsyOps worden uitgevoerd door gespecialiseerde eenheden, vaak georganiseerd tijdens crises. In Nederland beschikt men over het Joint Intelligence, Surveillance, Target Acquisition & Reconnaissance Commando (JISTARC) en 1 Civiel en Militair Interactiecommando (1-CMI-Commando). Binnen dit commando bevindt zich het PsyOps-peloton (Psychological Operations Platoon), dat zich richt op psychologische operaties.
De militair-civiele samenwerking wordt gecoördineerd vanuit het in Den Haag gevestigde CIMIC (Civil-Military Cooperation). CIMIC vervult een essentiële rol in zowel Info Ops als PsyOps, weet Van den Bos.
Voor PsyOps en Info Ops is invloed via ngo’s en (lokale) media onontbeerlijk om de burgerbevolking te bereiken.
Essentiële schakel
De bestrijding van desinformatie, factchecken en debunken spelen een significante en essentiële rol binnen zowel PsyOps als Info Ops van de NAVO. Dat StratCom, Info Ops en PsyOps worden toegepast op burgers, staat vast. Dat de NAVO-lidstaten dit toepassen op de eigen burgers ook, benadrukt Van den Bos.
Bestrijding van ‘desinformatie’ vormt een essentiële schakel binnen StratCom. Hiervoor worden middelen als Info Ops, factchecking en debunking ingezet, maar zoals tijdens de coronacrisis is gebleken, ook onorthodoxe middelen als framing, karaktermoord en intimidatie van mensen die ‘desinformatie’ verspreiden.
Er zijn veel bronnen die de betrokkenheid van de NAVO beschrijven in de coronacrisis. De NAVO-inzet voor de bestrijding van corona begaf zich vrijwel uitsluitend op het gebied van cognitieve oorlogsvoering, dus StratCom. Vrijgegeven Woo-documenten laten zien dat het ministerie van Binnenlandse Zaken in een vroeg stadium van de pandemie in contact stond met de NAVO over desinformatie. Dit ging specifiek over StratCom.
Media volledig onder controle
Binnenlandse Zaken richtte een ‘newsroom’ in waarin men naar de mainstreammedia en factcheckers verwees als ‘steunpilaren’. Factcheckers vormden in militaire termen ‘een capaciteit’ voor de bestrijding van desinformatie. Het maakte niet uit of de factchecks zelf onjuiste informatie bevatten, zoals die van NUcheckt. Het ging om het bewaken van de narratieven.
Voor een succesvolle StratCom, Info Ops en PsyOps moeten de media volledig onder controle staan om de gewenste narratieven te brengen, schrijft Van den Bos. Dit was zeker het geval tijdens de coronacrisis omdat de mediaplanning zorgvuldig kon worden afgestemd.
NRC publiceerde over het Land Information Manoeuvre Centre (LIMC) van het leger, dat binnen Defensie als de StratCom-organisatie werd beschouwd. Medewerkers van deze militaire eenheid onder JISTARC gebruikten de omstreden BDM-techniek (Behavioural Dynamics Methodology) en surveilleerden het onlinegedrag van burgers, met als doel om de narratiefbewakers te voeden met informatie. De publicaties leidden tot Kamerdebatten en uiteindelijk de opheffing van het LIMC. Tijdens de coronacrisis was het CIMIC betrokken bij de toepassing van BDM door het LIMC.
Dit gaat ver, heel ver
Saillant detail: de militairen die de StratCom-training volgden, klaagden dat de lessen die ze kregen over ‘fake news’ nogal eenzijdig waren.
Van den Bos: “StratCom, Info Ops en PsyOps zijn intensief toegepast op de burgerbevolking in de coronacrisis. In de coronatijd waren juist de burgers het doelwit.” Hij wijst erop dat StratCom van de NAVO ook wordt ingezet op het gebied van klimaat, migratie en de oorlog in Oekraïne.
Volgens neuroloog Jan Bonte is dit misschien wel het belangrijkste onderzoek van Van den Bos tot nu toe. “Het zijn gevaarlijke tijden, maar ook hele boeiende tijden. Lees zelf hoe u gemanipuleerd wordt. Dit gaat ver, heel ver.”
Dood- en doodeng
Ook ondernemer Hans Zandvliet adviseert eenieder deze bijdrage van Van den Bos goed te lezen. “Wat zich buiten uw en mijn gezichtsveld afspeelt is dood- en doodeng.”
We kunnen er ook hoop uit putten, stelt jurist Caroline Vonhoff. “Zoveel werk, zoveel geld, zoveel mensen die ermee bezig zijn, zoveel jaren voorbereiding, en dan toch niet slim genoeg.”
Maar het blijft crimineel en schandalig dat mensen zo op eigen kosten bedrogen (en erger) worden, voegt ze toe. “Dank voor het aan de kaak stellen daarvan.”
Lees hier het volledige onderzoek van Cees van den Bos.
Over de auteur: Robin de Boer is economisch geograaf. Volg hem hier op Substack.
Verbazing om uitspraak CU-leider over stikstof: ‘Is deze Mirjam Bikker wel helemaal compos mentis?’
Ze beschadigen de levende cellen in ons lichaam. Dit is wat je niet mag weten over mobiele telefoons
Media verspreiden nepnieuws over treiterende scholier met Trump-pet en iedereen trapt erin. Dan gebeurt er dit
Deze schokkende video laat zien hoe de politie met getrokken wapens een huis binnendringt om een ongevaccineerde peuter mee te nemen
Boerin slaakt noodkreet: van dit verhaal gaan je nekharen recht overeind staan
Hoe de Nederlandse universiteit stilletjes wordt veranderd in NAVO-bolwerk: ‘Dit is buitengewoon zorgwekkend’
Windmolenwieken belanden massaal op de vuilnisbelt, en het probleem wordt alleen maar groter
Voormalig rechter: ‘Er is voor het Koningshuis alleen al om deze reden in Nederland geen plaats meer’
Arts over toenemende aantal patiënten met vaccinatieschade: ‘We kunnen niets voor deze mensen doen’