De ongebreidelde macht van Monsanto

Help mee door deze informatie met jouw kennissen op je social netwerk te delen!

Er is helaas geen gesproken versie van dit artikel beschikbaar

Het chemiebedrijf Monsanto controleert in toenemende mate wat er in onze buik komt, schrijven Frederieke Hegger en Sanne Terlingen van OneWorld.

We kunnen nog maar weinig eten en drinken zonder dat de multinational ergens in de productieketen betrokken is geweest. Monsanto produceert genetisch gemodificeerde landbouwproducten en weet zich via patenten en een leger lobbyisten steeds grotere delen van de voedselmarkt toe te eigenen.

---Lees verder na dit advertentieblokje---

Monsanto heeft patent op vele zaden, bijvoorbeeld maïszaden die ook ontkiemen als er weinig regen valt. Boeren die zulke zaden willen gebruiken moeten ze afnemen van Monsanto. Het bedrijf noemt dit beleid ‘noodzakelijk’.

Met stevig lobbywerk wist Monsanto de zadenregels flink naar zijn hand te zetten. Boeren mochten aanvankelijk nog gepatenteerde zaden gebruiken om betere zaden te kweken, maar nu heeft alleen de uitvinder dat recht. Ook mogen boeren na een oogst de restzaden niet opnieuw zaaien. Ze moeten het bedrijf ieder jaar opnieuw patentgeld betalen.

Verloren strijd

Wie zich niet houdt aan de regels van Monsanto staat al gauw in de rechtszaal. Boeren die kiezen voor ander zaaigoed, maar een buurman hebben die wel zaden van Monsanto gebruikt, zijn vaak het haasje.

De Canadese boer Percy Schmeiser ging samen met zijn vrouw de strijd aan tegen Monsanto. “Het enige waar Monsanto op uit is, is controle te verwerven over de gigantische zadenmarkt,” zei hij.

In 1998 stelde hij vast dat zijn akkers besmet waren met genetisch gemodificeerde organismen. Eigenlijk had Schmeiser het bedrijf voor de rechter moeten slepen omwille van die ongevraagde besmetting, maar het omgekeerde gebeurde: Monsanto daagde de Schmeisers voor de rechter voor overtreding van de patentwet.

Monsanto zette liefst 19 advocaten op de zaak, tegenover de ene advocaat die hij zelf kon bekostigen. In 2004 oordeelde het Hooggerechtshof van Canada uiteindelijk in het voordeel van Monsanto.

Vorig jaar nog besloot het Amerikaanse Hooggerechtshof unaniem dat boer Vernon Bowman uit de staat Indiana het patentrecht had overtreden door geen sojazaad te kopen bij een officiële dealer. Hij moest 84.456 dollar betalen aan de chemiereus.

Agressieve campagnes

Monsanto lobbyt zich een slag in de rondte om zijn macht nog verder uit te breiden. Boeren kunnen straks niet anders dan in zee gaan met Monsanto of een ander groot biotechbedrijf. Ondertussen delven kleine zaadhandelaren het onderspit. De argeloze consument krijgt steeds meer genetisch gemodificeerd voedsel op zijn bord, waarvan over de langetermijngevolgen nog maar weinig bekend is.

Ook in de VS lobbyt Monsanto er lustig op los. President Obama ondertekende onder meer een begrotingswet met een bepaling die rechters minder mogelijkheden geeft om genetisch gemodificeerde producten, die schadelijk zijn voor de gezondheid, van de markt te halen. Een petitie met 200.000 handtekeningen mocht niet baten. De New York Daily News vroeg zich af: “Wie is machtiger? ’s Werelds grootste producent van genetisch gemodificeerde gewassen of de Amerikaanse overheid?”

Monsanto voert in ontwikkelingslanden al jaren agressieve campagnes om genetisch gemodificeerde zaden op te dringen aan boeren. Amerikaanse diplomaten lobbyden onder meer bij de regering van Ghana, Kenia en Nigeria. In Indonesië betaalde Monsanto steekpenningen om het milieutoezicht terug te dringen.

Het bedrijf probeert op een slinkse manier de Afrikaanse markt te veroveren via het Millennium Villages Project. In arme gebieden proberen de Verenigde Naties in vijf jaar alle zogeheten millenniumdoelen te halen. Boeren in de gebieden krijgen zaden van Monsanto, die elk jaar opnieuw moeten worden gekocht.

Bij het lobbyen in Afrika kreeg de multinational hulp van ontwikkelingsorganisatie USAID. Ook het Wereldvoedselprogramma van de VN en Bill Gates scharen zich achter de landbouwreus. De Microsoftmiljardair kocht zo’n 500.000 aandelen Monsanto ter waarde van 23 miljoen dollar.

Nauwe banden

Het omkopen van wetenschappelijke tijdschriften is ook geen probleem voor Monsanto. Toen het niet lukte om Food and Chemical Toxicology een kritische studie naar de schadelijke gevolgen van Monsanto’s onkruidverdelger Roundup te laten terugtrekken, werd een oud-werknemer van de chemiereus aangesteld als nieuwe redacteur van het tijdschrift.

Monsanto onderhoudt tot besluit ook nauwe banden met de Amerikaanse voedselveiligheidsautoriteit FDA. Een goed voorbeeld is Michael R. Taylor, de Deputy Commissioner for Foods van de FDA. Hij was bij Monsanto jarenlang Vice President for Public Policy. Hij werkte ook op het Amerikaanse ministerie voor Landbouw, waar hij leiding gaf aan de afdeling voedselveiligheid en inspectie.

[OneWorld]

Lees meer over:
Afrika Bill Gates biotechnologie FDA lobby Monsanto USAID Wereldvoedselprogramma zadenmarkt