Is de menselijke ervaring een illusie?

Help mee door dit met kennissen op je social media te delen!

Er is helaas geen gesproken versie van dit artikel beschikbaar

Wanneer we ’s morgens ontwaken worden we ons langzaam weer bewust van onze omgeving: het geluid van de lakens, de manier waarop ze aanvoelen en het binnenvallende licht.

Dat is slechts één aspect van ons ‘zelf’: de waarnemer van realiteit die een menselijk lichaam bewoont.

---Lees verder na dit advertentieblokje---

Terwijl we wakker worden komt het gevoel terug dat we een verleden, een persoonlijkheid en motivaties hebben. Ons ‘zelf’ is compleet, als de getuige van de wereld en drager van bewustzijn en identiteit.

Televisie-uitzending

Dit intuïtieve gevoel van het zelf is een fundamentele menselijke ervaring waar we geen moeite voor hoeven te doen. Het is echter niets meer dan een grote illusie. Bij nader onderzoek blijken veel aannames over het zelf-zijn niet te kloppen. Sommige denkers stellen zelfs dat er niet zoiets is als het zelf.

Niets lijkt zo zeker te zijn als het bestaan van ons zelf. We zijn wellicht sceptisch over de wereld om ons heen, maar hoe kunnen we twijfelen aan ons bestaan? Is die twijfel niet onmogelijk omdat er dan iemand moet zijn die ergens aan twijfelt? Wie is diegene?

Het lijkt logisch dat we in het heden leven. Het verleden is geweest en de toekomst is nog niet gebeurd. Zintuiglijke informatie bereikt ons met verschillende snelheden, maar wordt toch verenigd in één moment. Onze ervaring van de wereld lijkt op een televisie-uitzending. Het duurt even voordat de signalen ons toestel bereiken. Perceptie is niet ‘live’. Uit onderzoek blijkt dat het brein ons soms niet laat zien wat er een moment geleden is gebeurd, maar in plaats daarvan een heden voor ons creëert dat in feite nooit is gebeurd, net zoals het televisienetwerk op het laatste moment kan besluiten censuur toe te passen.

Rubberen hand

Sluit je ogen en stel jezelf de vraag: waar ben ik? Meestal zouden we zeggen dat we in ons lichaam zitten. We zien de wereld vanuit een uniek perspectief in ons hoofd en we denken daar verder niet over na. Wat als het brein ons slechts het gevoel geeft dat we een lichaam bewonen? Het feit dat we in ons lichaam leven betekent niet dat ons zelfbewustzijn is beperkt tot de grenzen van dat lichaam.

Eén van de eenvoudigste manieren om dit duidelijk te maken is het experiment in onderstaande video waarbij proefpersonen hun eigen handen niet kunnen zien. Op een tafelblad bevindt zich een rubberen hand. Eén van de handen van de proefpersonen wordt daarop aangeraakt terwijl ze kijken naar de stimulatie van de rubberen hand. Ze kregen daarbij het merkwaardige gevoel alsof de rubberen hand de eigen hand was.

Bron: Newscientist.com

Gerelateerd:

• De hersenmechanismen van het zelfbewustzijn
• Menselijke geest zetelt niet in hersengebieden
• Het universum is een ‘gigantisch brein’
• Heeft de zee bewustzijn?
• Waarom je bewustzijn de grootste kracht in het universum is

Lees meer over: