“Gratis geld is effectief tegen armoede”

De Engelse filosoof Thomas More droomde in 1516 in zijn boek Utopia al van een onvoorwaardelijk basisinkomen. Een basisinkomen voor iedereen is geen utopie. Dat stelt docent Ruud Thelosen van Fontys Hogescholen. Een onvoorwaardelijk basisinkomen wordt ook wel aangeduid als ‘socialistisch luiheidsinkomen’. Daarbij wordt verondersteld dat ‘gratis’ geld lui maakt en dat het de economie ernstig schaadt.

Uit allerlei voorbeelden blijkt dat gratis geld door burgers goed wordt besteed en een efficiënte en doeltreffende manier is om armoede te bestrijden en toekomstige armoede te voorkomen, aldus Thelosen.

Hij noemt het experiment Mincome in Canada in de jaren zeventig. In de steden Winnipeg en Dauphin werd een basisinkomen ingevoerd, waarna inwoners niet minder gingen werken (behalve getrouwde vrouwen met kinderen), het aantal ziekenhuisbezoeken verminderde, de criminaliteit daalde en het aantal tienerzwangerschappen omlaag ging. Ook constateerden wetenschappers dat schooluitval afnam en de slaagpercentages stegen.

Er zijn diverse experimenten met het basisinkomen gedaan in Kenia. In verschillende dorpen kregen mensen via de organisatie GiveDirectly één keer per jaar 500 dollar. In 2008 gaf de regering van Oeganda 400 dollar aan 12.000 jongeren tussen 16 en 35 jaar. Na vier jaar bleek dat ze hadden geïnvesteerd in scholing en het opzetten van eigen bedrijven. Ze hadden gemiddeld 60 procent meer kans op een baan en hun inkomen was met 50 procent gestegen.

In Londen werd ook geëxperimenteerd met een onvoorwaardelijk basisinkomen. In het financiële hart van de stad zorgde een groep zwervers voor overlast. Dertien zwervers kregen eenmalig een bedrag van 3000 pond. Het stadsbestuur vermoedde dat het geld snel opgemaakt zou worden.

Het bleek dat de daklozen heel zuinig leefden en gemiddeld maar 800 pond uitgaven. Eén van de zwervers ging van het geld naar een afkickkliniek en volgde daarna een cursus tuinieren. De meeste zwervers hadden binnen een jaar een woonruimte gevonden.

Volgens Thelosen is het idee dat je moet werken voor je geld onjuist. Met gratis geld kunnen mensen weer een bestaan opbouwen en economisch actief worden. Met een klein bedrag kunnen armoedeproblemen eenvoudig worden opgelost. In het geval van de zwervers leverde het een besparing op omdat na het experiment minder geld werd uitgegeven aan de bestrijding van overlast.

Leestip: Just give money to the poor

Lees meer over:
armoede basisinkomen Canada economie GiveDirectly Kenia Londen Oeganda