Britse centrale bank: Alles wat je over geld weet, klopt niet

In de jaren dertig zou Henry Ford gezegd hebben dat het maar goed was dat de meeste Amerikanen niet wisten hoe het bankwezen in elkaar steekt. Als dat wel zo was geweest ‘zou er voor morgenochtend een revolutie uitbreken’.

Afgelopen week is er iets opmerkelijks gebeurd. De Bank of England, de Britse centrale bank, verklapte een geheim. In het rapport Money Creation in the Modern Economy stellen drie economen dat de meeste aannames over het bankwezen simpelweg onjuist zijn en dat groepen als Occupy Wall Street het bij het juiste eind hebben. In essentie halen de economen de gehele theoretische basis voor het rechtvaardigen van bezuinigingen onderuit.

Vandaag de dag wordt als volgt over geld gedacht. Mensen zetten hun geld op de bank en banken lenen dat geld uit tegen rente aan particulieren of bedrijven. Door fractioneel bankieren hoeven banken slechts een deel van hun toevertrouwde middelen in direct beschikbare vorm aan te houden. Ze mogen het overgrote deel van de middelen uitlenen. Als ze niet genoeg geld hebben kunnen ze altijd lenen bij de centrale bank.

De centrale bank kan onbeperkt geld bijdrukken. Ons wordt verteld dat onafhankelijke centrale banken bestaan omdat ze nooit te veel zullen drukken. Overheden zouden te veel geld drukken en op die manier inflatie in de hand werken. Instituties als de Bank of England en de Amerikaanse Federal Reserve zijn in het leven geroepen om de geldvoorraad te reguleren en inflatie te voorkomen. Daarom mogen ze de overheid niet direct financieren door bijvoorbeeld overheidsobligaties op te kopen.

Omdat we dit denkpatroon volgen kunnen we over geld blijven praten alsof het een schaarse grondstof is zoals bauxiet of olie. Er is net genoeg geld om iets te financieren, de overheidsschuld is veel te hoog of de overheidsuitgaven groeien te snel. De Bank of England heeft toegegeven dat deze huidige denkbeelden niet kloppen. Alles wat we denken te weten is onjuist. We leven in een omgekeerde wereld.

Als banken geld uitlenen, creëren ze geld. Geld is in feite een schuldbekentenis. De centrale bank geeft banken het alleenrecht om schuldbekentenissen te creëren die de overheid vervolgens erkent als betaalmiddel om belasting af te dragen. Zolang banken mensen of bedrijven kunnen vinden die geld willen lenen, is er geen limiet aan de hoeveelheid geld die kan worden gecreëerd. Ze zullen nooit een tekort hebben omdat leners het geld normaal gesproken niet onder hun matras stoppen. Al het geld dat door een bank wordt uitgeleend zal ooit weer bij een bank terugkomen. Met andere woorden: voor het bankwezen als geheel is iedere lening dus een storting.

Banken kunnen daarnaast zoveel geld lenen als ze maar willen. Het enige wat een centrale bank doet is het vaststellen van de rente, de prijs die je moet betalen voor geld, niet de hoeveelheid. Sinds het begin van de recessie hebben de Amerikaanse en Britse centrale bank de prijs van geld gereduceerd tot bijna nul. Met de kwantitatieve versoepeling hebben ze onbeperkt geld in de banken gepompt zonder inflatie te veroorzaken.

De enige limiet op de hoeveelheid geld in omloop is niet de hoeveelheid die de centrale bank wil uitlenen, maar de hoeveelheid die de overheid, bedrijven en gewone burgers bereid zijn te lenen. Daarbij zijn vooral de overheidsuitgaven van belang. De drie economen geven in feite toe dat de centrale bank de overheid financiert.

Waarom geeft de Bank of England dit opeens toe? Eén reden daarvoor kan zijn dat het waar is. Politiek gezien brengt de huidige fantasieversie van de economie, die zo nuttig bleek voor de rijken, een enorm risico met zich mee. Stel je voor wat er zal gebeuren als hypotheekhouders beseffen dat het geld wat ze van de bank hebben gekregen niet afkomstig is van een zuinige gepensioneerde, maar tevoorschijn is getoverd met een toverstaf die wij, het volk, de bank hebben gegeven.

De Bank of England staat bekend als een trendsetter, dus wellicht gaan we er snel achterkomen of Henry Ford al die tijd gelijk heeft gehad.

Lees meer over:
bank Bank of England centrale bank Federal Reserve geld Henry Ford