Overal zie je het sentiment terug dat de media doelbewust de waarheid onderdrukken en zo de gevestigde orde de hand boven het hoofd houden. “En dat sentiment klopt,” schrijft journalist en oprichter van De Correspondent Rob Wijnberg.
Er is alleen geen sprake van een complot, zo zegt Wijnberg, die al 10 jaar bestudeert hoe de media bepalen wat nieuws is en welke beeldvorming eruit voorkomt. Hij legt uit dat er vier belangrijke redenen zijn waarom nieuws een door en door rechts en conservatief product is.
Ten eerste kan nieuws worden gedefinieerd als ‘negatieve uitzonderingen op de regel’. Nieuws laat consequent zien hoe de wereld ten negatieve verandert. Nieuws is nooit: Moskeebezoek onder moslims in Nederland neemt structureel af. Nieuws is: Deze ene moslim radicaliseerde en wilde zichzelf opblazen.
Grote blinde vlek
Dat tweede komt op de voorpagina omdat het eerste structureel, niet sensationeel, niet problematisch en progressief is. En dat maakt eigenlijk alle nieuwsmedia conservatief: ze hebben een grote blinde vlek voor structurele verandering ten goede en dus progressie, schrijft Wijnberg.
Ten tweede wordt nieuws altijd in hapklare brokken gepresenteerd. Omdat het kort moet zijn en onmiddellijk te begrijpen, bevestigt het bestaande zienswijzen en opvattingen. Nieuws is dus bijna nooit nieuw.
Cognitieve dissonantie
Ten derde wordt waarheid geproduceerd door machthebbers en wordt er niet voor niets gesproken van mainstream media. Het plaatje van de wereld dat zij produceren is een reflectie van wat de gevestigde orde als aannemelijk beschouwt, zegt de journalist.
Tot slot werpt Wijnberg aan de hand van een voorbeeld een licht op de cognitieve dissonantie van de nieuwsmedia. Onlangs oordeelde het IMF in een rapport vernietigend over de manier waarop de topmensen van het IMF Griekenland min of meer hebben opgeofferd aan het europroject.
Wereldbeeld
Hoewel het IMF een autoriteit is en het rapport sensationeel is, was de aandacht in de media minimaal. Waarom was het vernietigende rapport geen voorpaginanieuws? De media, en dan met name de NOS en De Telegraaf, hebben de mensen lange tijd voorgehouden dat de Grieken hun schulden moesten terugbetalen en hun zaakjes op orde moesten zien te krijgen.
Nu het IMF toegeeft dat deze strategie heeft gefaald, is het moeilijk om dat wereldbeeld opeens 180 graden bij te stellen zonder gezichtsverlies te lijden, aldus Wijnberg. De media kijken in zo’n geval liever weg dan dat ze het wereldbeeld veranderen.
800.000 vrijwilligers planten in één dag 50 miljoen bomen in India
VS investeert fors in slavenhandel. Hoeveel crimineler is Amerika?
Bevatten duizend jaar oude manuscripten bewijs voor Planeet X? Deze wetenschappers zijn iets op het spoor
Hoge Canadese ambtenaar onthult op sterfbed: “Ik ben in Area 51 in een buitenaards schip geweest”
Koning Willem-Alexander koopt middenin coronacrisis ‘pooiersloep’ van 2 miljoen
‘Nieuw tijdperk’: Rusland, Iran en China vormen een sterk team
‘Spectaculaire vondst’ in graftomben Panama
VIDEO: Op deze manier kun je kanker overwinnen met een fruitdieet
VIDEO: ‘Resten van 2000 jaar oude verzonken stad gevonden voor kust Tanzania’