Wetenschapper legt uit: Waarom (bijna) alles wat je weet, niet klopt

Wetenschapper John Ioannidis heeft de afgelopen jaren aangetoond dat veel studies die in vakbladen worden gepubliceerd, misleidend, overdreven of gewoonweg onjuist zijn.

Hij kwam in verschillende tijdschriften met gedetailleerd bewijs dat wetenschappers in de meeste gevallen verkeerde bevindingen publiceren.

Bias

Eén van de belangrijkste redenen waarom medisch onderzoek niet klopt, is volgens de internist wat in vaktermen bias wordt genoemd.

Anders gezegd: onderzoekers willen om allerlei redenen dolgraag bepaalde resultaten vinden. Ze maken keuzes die hen naar deze conclusies leiden.

We weten dat de kans dat een studie ernaast zit erg groot is, tot wel 99 procent, aldus Ioannidis. Al het onderzoek dat voortborduurt op die ene foute studie, klopt dan ook niet.

Verdraaid

Daarnaast wordt de boodschap vaak verdraaid in de media die uit vele studies de meest extravagante kiezen en de informatie zo spectaculair mogelijk samenvatten, stelt Ioannidis.

Wetenschappers vergaren tegenwoordig enorme hoeveelheden informatie, waardoor ze de data zelf niet meer kunnen interpreteren.

De hoogleraar noemt een voorbeeld: onderzoekers beweerden een bepaalde eiwitsignatuur te hebben gevonden waarmee ze bij vrouwen die nog geen klachten hadden konden zien wie er eierstokkanker zou krijgen.

Kapot

De studie verscheen in vakblad The Lancet en werd talloze keren geciteerd. Vele onderzoeken borduurden erop voort.

Na enkele jaren bleek er niks van de studie te kloppen: het apparaat waarmee de eiwitten waren onderzocht, bleek kapot te zijn.

Eerder dit jaar publiceerde Ioannidis een studie met de titel ‘Waarom het meeste klinische onderzoek niet nuttig is’.

Hij liet zien dat de meerderheid van de grote klinische studies, waarover in topbladen werd gepubliceerd, niet zinvol was.

Onjuist

Toch is dit wel het onderzoek waar artsen op varen als zij medicijnen voorschrijven of een bepaalde operatie aanraden.

Eerder verscheen de publicatie ‘Waarom de meeste gepubliceerde onderzoeksresultaten onjuist zijn’ in PLoS Medicine, waarin hij liet zien dat wetenschappers meestal verkeerde bevindingen publiceren.

In het gerenommeerde blad JAMA toonde hij aan dat 41 procent van de claims in de meest belangrijke klinische studies van de afgelopen 13 jaar, niet klopten of schromelijk waren overdreven.

Lees meer over:
JAMA Lancet medisch onderzoek studie wetenschap